Macrofotografie: mooie macro foto’s maken
Wat heb je nodig voor macrofotografie
Met een compactcamera of smartphone kun je macrofoto’s maken met een ingebouwde macrofunctie. Wanneer je deze functie activeert kun je meestal direct aan de slag. Voor een spiegelreflex of systeemcamera heb je een aparte macrolens benodigd. Er zijn diverse lenzen te vinden van bijvoorbeeld 60 to 180 millimeter. Hoe kleiner dit getal, hoe dichter je op het onderwerp komt te zitten.
Welke lens voor macrofotografie?
Macrolenzen vind je in verschillende vormen en maten. Het belangrijkste verschil is altijd het brandpuntsafstand van de lens (hoeveel millimeters). Welk macrolens jij nodig hebt is een lastige en zeer persoonlijke keuze. Belangrijk om te weten is dat het brandpuntsafstand niets over de vergrotingsfactor zegt.
Mijn voorkeurs gaat naar de ragscherpe Sigma 105mm macrolens. Ik maak vrijwel al mijn macrofoto’s met deze lens. Door de afstand kun je bijvoorbeeld kolibrievlinders fotograferen zonder dat je ze ontzettend dicht moet benaderen voor de macrofoto.
De meeste macrolenzen laten onderwerpen zien op de camera alsof ze even groot zijn. Dus als iets 1 centimeter groot is, lijkt het ook 1 centimeter op de foto. Als je grotere onderwerpen zoals vlinders of libellen wilt fotograferen, moet je wat meer afstand houden omdat ze groter zijn dan de camera zelf. Maar dat geeft ook weer de kans om mooie close-ups te maken van de details van het onderwerp.
Wat de brandpuntsafstand wel beïnvloedt is hoeveel je op de foto ziet. Met een grote brandpuntsafstand zie je minder van de achtergrond dan met een kleine brandpuntsafstand. Ook hebben lenzen met een grote brandpuntsafstand meer licht nodig. Als het donkerder wordt, moet je misschien de instellingen van je camera aanpassen. Overdag is dit meestal geen probleem.
Alternatieven voor macrolenzen
Er zijn ook andere opties voor het maken van macrofoto’s met ‘gewone’ lenzen. Macrofoto’s kun je maken met bijvoorbeeld close-up filters, tussenringen of voorzetlenzen. Zo hoef je niet direct een speciaal macrolens aan te schaffen én kun je toch relatief goedkoop ontdekken of macrofotografie iets voor je is.
Ik heb een set tussenringen van het merk Caruba. De holle tussenring plaats ik tussen de camerabody en een 50 millimeter prime lens. Op deze manier wordt de vergrotingsfactor van de lens verder vergroot en de scherpstelafstand verkleind. Hierdoor komen onderwerpen dichterbij tot zelfs boven de ware grootte.
Bewegingsonscherpte voorkomen
De onderwerpen voor macrofoto’s bevinden zich meestal erg laag bij de grond, of op de grond. Dat betekent al gauw dat je zittend, knielend, liggend voor je onderwerp aan het fotograferen bent. Een onhandige positie resulteert vaak in ongemak en uiteindelijk in bewogen macrofoto’s. Dat is zonde en onnodig. Er zijn handige materialen om je camera stevig en stabiel te houden, zoals een macrostatief of rijstzak.
Welk statief is geschikt voor macrofotografie?
Een macrostatief biedt een stevige basis dat van belang is bij het maken van macrofoto’s waarbij ook de kleinste beweging de scherpte kan beïnvloeden. Maar een goed macrostatief biedt nog veel meer voordelen:
- Een goed statief minimaliseert trillingen.
- Een macrostatief kun je nauwkeurig positioneren voor de gewenste compositie en scherptediepte.
- Een statief maakt langere belichtingstijden mogelijk zonder bewegingsonscherpte.
- Een stabiele basis stelt je in staat om complexere composities te maken en te experimenteren met scherptediepte en belichting.
- Met een statief kun je dezelfde compositie gedurende een langere periode behouden, wat handig kan zijn voor focusstacking of andere technieken.
Wil je meer weten over een geschikt macrostatief voor jou? Bekijk dan eens mijn artikel ‘het beste macrostatief’ waar ik diverse macrostatieven inclusief mijn eigen Benro TMS07A vergelijk.
Extra stabiliteit met een rijstzak
Ook een rijstzak kan al veel verschil maken voor het stabiliseren van de camera. Dit zijn eenvoudige zakken die je kunt vullen met rijst, bonen of erwten. Door de vulling kun je de camera stevig op de zak in gewenste positie drukken.
Het nadeel van een rijstzak is dat het onhandige dingen zijn als je onderweg bent. Ze zijn niet erg handig voor in een fototas en zijn ook niet altijd handig aan de tas te hangen. Ik gebruik een rijstzak als ik vlakbij fotografeer, zoals in de tuin of wanneer ik niet ver weg wandel bij een bosrand.
Macroflitsers
Omdat je een klein diafragma wilt gebruiken en een redelijke sluitertijd wilt hanteren heb je veel licht nodig. En bij macrofotografie heb je nu eenmaal niet vaak ‘veel licht’ voor handen. Een flitser zou uitkomst bieden. Maar de standaard cameraflitser of een reportage flitser is niet geschikt omdat je te dicht op het onderwerp zit. Met speciale macroflitsers of ringflitsers lukt dat wel.
Zelf maak ik af en toe gebruik van een LED daglicht macro ringlamp met vaste kleurtemperatuur. Ik gebruik het overigens alleen als het écht erg donker is. Zoals bij het fotograferen van paddenstoelen in de herfst, wanneer je in een donker bos op een nog donkerdere grond fotografeert.
![Tropische vlinder [zwart met witte stippen]](https://albertfoekema.nl/wp-content/uploads/2022/10/20200821_DSC9544_Albert_Foekema.jpg "tropische vlinder")
ISO en macrofotografie
Het nauwkeurig instellen van de ISO-waarde is van groot belang. Een lagere ISO-waarde (zoals 100 of 200) geeft scherpere beelden met minder ruis. Dit is met name belangrijk bij het vastleggen van de kleinste details op macroniveau. Bij situaties met weinig licht, zoals in de vroege ochtend of bewolkte dagen, kan het nodig zijn om de ISO-waarde te verhogen.
Probeer verschillende instellingen om een goed idee te krijgen van hoe ISO-waarde de belichting van je macrofoto’s beïnvloedt,.
