Macrofotografie tips en voorbeelden
Als je foto’s van mij hebt gezien is het je vast opgevallen. Het is vooral de natuur dat ik graag op macrostand fotografeer. Ik vind het fascinerend om detailfoto’s te maken van bloemen, vliegende insecten of glinsterende dauwdruppels, die vervolgens bijzonder groot in beeld staan.
Het is bovendien leerzaam. Fototechnisch heeft het uitdagingen, de natuurlijke situaties en omstandigheden, het inlezen, onderzoeken en determineren (je wilt tenslotte graag weten wat je fotografeert toch?).
Macrofoto’s maken is een mooie bezigheid, maar hoe en waar begin je?
Macrolens en macrofunctie
Beginnend bij het materiaal: je hebt een camera nodig waar een macrofunctie op zit. Telefoons, compactcamera’s en systeemcamera’s hebben vaak al een macrofunctie aan boord. Zodra deze functie actief is kun je onderwerpen van dichtbij fotograferen.
Spiegelreflex camera’s kennen deze functie vaak niet. Daar zijn speciale macrolenzen voor beschikbaar. Voor systeemcamera’s zijn overigens ook een aantal macrolenzen beschikbaar.
Ik maak de meeste macrofoto’s met een Sigma 105 millimeter prime lens. Een ontzettend fijne macrolens waarmee je ongestoord vlinders en insecten van afstand mee kunt fotograferen. Je kunt er overigens ook prima portretfoto’s mee maken.
Ga je vooral bloemen of ‘statische’ onderwerpen fotograferen? Dan kun je ook zeker een lens met kleinere brandpuntafstand kunnen nemen.
Naast een macrofunctie of lens zijn er ook nog andere oplossingen. Die zijn vaak goedkoper en prima om mee te beginnen. Zo kun je eenvoudiger ontdekken of je macrofotografie wel echt leuk zult vinden.
Er zijn attributen waarmee je van een ‘normale’ lens een soort van macrolens kunt maken.
Door het gebruik van tussenringen of voorzetlenzen kun je onderwerpen van erg dichtbij fotograferen. Ik heb een set tussenringen van Caruba Extension Tube welke ik soms gebruik op mijn ‘gewone’ prime lenzen.
Dit zijn een aantal holle tussenringen die je ook kunt combineren. Wanneer je deze tussen de lens en body plaatst, kun je onderwerpen groter èn van dichtbij in beeld brengen. Meestal zonder kwaliteitsverlies.
Macro en diafragma opening
De meeste macrofoto’s zijn gemaakt met een groot diafragma. Dit zorg voor een extra wazige achtergrond en isoleert het onderwerp in de foto. Een groot diafragma (laag f getal) zorgt ook voor een klein scherpte-diepte. Daarom is het zaak om goed te kijken naar je diafragma en het scherpte gebied.
Je wilt uiteindelijk ook niet dat het onderwerp ook ‘te vaag’ wordt. Het onder de knie krijgen van de juiste diafragma’s in verschillende situaties is een kwestie van veel oefenen en uitproberen.
Scherpstellen
Scherpstellen is met name bij macro een belangrijk onderdeel. Je wilt natuurlijk geen onscherpe foto’s hebben of de focus verkeerd hebben liggen. Bij het maken van landschapsfoto’s maakt het niet zoveel uit of je nu op de linker of rechterboom scherpt stelt. Bij macro komt dit juist wel erg precies.
Het onderwerp is vaak erg klein en hier wil je de scherpte op de juiste plek hebben. Kies dus zorgvuldig het scherpstelpunt. Dit zeggende is het in de meeste gevallen verstandig om manueel scherp te stellen in plaats van de autofocus te gebruiken.
Compositie en licht
Heb je het maken van macrofoto’s onder controle? Dan wordt het tijd om aan compositie en licht te denken. Beide zijn belangrijk voor het maken van goede én mooie macrofoto’s. Een goede compositie maakt foto’s vaak interessanter om naar te kijken.
Zodra je een onderwerp hebt gevonden kun je deze misschien vanuit verschillende standpunten fotograferen. Probeer eens een doorkijkje te maken naar het onderwerp, de omgeving zal mooi vloeiend en wazig om het onderwerp sluiten. Of maak een aparte kadering in de foto, het kan mooie abstracte beelden opleveren.
Goede foto’s zijn ook goed belicht. Bij macrofotografie is het van belang dat het onderwerp goed belicht is. Bij een vlinder op een bloem berekent de camera vaak het licht gebaseerd op de hele situatie, de vlinder, de bloem en alles eromheen.
Maar het kan best zijn dat je alleen de vlinder goed wilt belichten. Bekijk in dat geval regelmatig het histogram. Het histogram laat goed zien hoe de belichting van de foto is. Pas de instellingen aan indien nodig.
Macrostatief
Ik ben geen fan van statieven en fotografeer zoveel mogelijk uit de hand. Maar bij macrofotografie ontkom je al snel niet meer aan het gebruik van een goed statief.
Nu zou ik niet snel naar de winkel rennen en een random statief aanschaffen. Een standaard statief gaat vooral de hoogte in en is vaak lomp en zwaar.
Je wilt bij macrofotografie juist dat het statief laag bij de grond kan. En dat kan wel met een echt macrostatief.
Ik heb de Benro TMS07A macrostatief. Dit is een fijn en klein statief dat makkelijk mee te nemen is aan de tas of aan de schouder met een schouderriem.
De poten kunnen zodanig gezet worden dat ze helemaal plat op de grond liggen. Met het balhoofd die erbij zit kun je de camera prima positioneren op het onderwerp.
Afstandsbediening
Wil je alle risico op beweging voorkomen? Een afstandsbediening biedt uitkomst. Afstandsbedieningen zijn ideale hulpmiddelen voor lange sluitertijden.
Je kunt de camera hierdoor ook vooraf positioneren en van een afstandje wachten tot er bijvoorbeeld een insect land. Door de afstandsbediening heeft deze insect niets in de gaten van jouw aanwezigheid. Het is wel handig om de camera vooraf goed te positioneren en in te stellen.
Wanneer je een statief gebruikt is het verstandig de beeldstabilisatie uit te zetten op de lens of camera. Deze functie kan namelijk gaan ‘overcompenseren’ waardoor de foto alsnog kan mislukken.
Ik heb zelf een Caruba CML-L3 voor Nikon, deze kostte 14.95 (excl. verzending).
Achtergrond
Een macrofoto bestaat meestal uit een geïsoleerd onderwerp en een zacht of wazige achtergond. De achtergrond lijkt op het eerste gezicht weinig van invloed te zijn op de foto, maar het bepaalt vaak juist de hele sfeer van de foto.
Het is dan ook goed om op te letten wat er achter het onderwerp zit. Is het een donkere muur? Is het donkergroen gras? Of is het juist een felle kleur? Het hangt natuurlijk helemaal af van wat je wilt bereiken, maar onthoud dat de achtergrond in foto’s sfeerbepalend kunnen zijn.
Macrofoto’s maken
Je hebt informatie opgedaan om aan de slag te kunnen met het maken van macrofoto’s. Nu komt het erop aan om te gaan oefenen en veel uitproberen.
Na verloop van tijd beginnen de zaken die je echt moet onthouden automatismes te worden. Ik kan mij nog goed heugen dat ik een tijdlang rondliep door de bossen met het woord ‘compositie’ in mijn hoofd.
Wat ga jij van dichtbij fotograferen?
